Bạn đã biết gì về nguyên tắc trọng yếu chưa? Những đặc điểm cũng như nội dung của nguyên tắc trọng yếu và cách áp dụng của nó vào thực tế. Hãy cùng Luật kế toán tìm hiểu thêm nhé!
Khái niệm về nguyên tắc trọng yếu
Nguyên tắc trọng yếu có tên tiếng Anh là Full Disclosure Principle hoặc Materiality Principle. Nguyên tắc trọng yếu là nguyên tắc có nghĩa cơ bản chính là trong ghi nhận, xác định và đo lường thu nhập, tất cả các loại chi phí, thì kết quả cho phép của kế toán đơn giản hóa của những sự kiện sẽ không có ảnh hưởng quan trọng đến kết quả. Cũng giống như nguyên tắc cơ sở dồn tích nguyên tắc trọng yếu là một trong bảy nguyên tắc của kế toán.
Nguyên tắc trọng yếu – Materiality:
Ở nguyên tắc trọng yếu này thì các chủ thể thường là những người kế toán của các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế trong thực tiễn thì sẽ có những nhiệm vụ như thu thập, xử lý tài liệu và cung cấp đầy đủ những thông tin chính xác có tính chất trọng yếu; đó toàn bộ là những thông tin mà nếu như thiếu hoặc sai sẽ có thể dẫn đến làm sai lệch đáng kể trong quá trình làm báo cáo tài chính và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyết định kinh tế của người sử dụng thông tin. Các thông tin còn lại không mang tính chất trọng yếu, và đương nhiên nó sẽ có ít tác dụng hoặc có ảnh hưởng không đáng kể đến người sử dụng thì chúng ta có thể bỏ qua hoặc được tập hợp vào những khoản mục có cùng tính chất hoặc chức năng.
Chẳng hạn cụ thể như trong báo cáo tài chính của công ty X, một số khoản mục có cùng nội dung hoặc là bản chất, tính chất công việc sẽ được gộp chung vào một khoản mục lớn ví dụ như: Tiền mặt, Tiền gửi ngân hàng, Tiền đang chuyển, tiền lương… được gộp chung vào khoản mục Tiền và các khoản tương đương tiền hoặc là: Nguyên vật liệu, Công cụ dụng cụ, công cụ sản xuất, Hàng hóa, Hàng gửi bán, hàng tồn kho… được gộp chung vào khoản mục Hàng tồn kho.
Thuật ngữ liên quan đến nguyên tắc trọng yếu
Nguyên tắc phù hợp (Matching principle) thực chất được biết đến chính là nguyên tắc kế toán mà theo đó thu nhập và toàn bộ các chi phí đưa ra của đơn vị kế toán cần phải được ghi nhận một cách tương ứng trong cùng kỳ kế toán và việc này để nhằm đảm bảo việc xác định các kết quả của kỳ kế toán được chính xác và có độ tin cậy cao.
Và đương nhiên nguyên tắc phù hợp này sẽ có yêu cầu việc ghi nhận toàn bộ doanh thu và toàn bộ các chi phí thì chúng phải được phù hợp với nhau. Trong trường hợp khi mà ghi nhận một khoản doanh thu thì chúng ta cần phải ghi nhận một khoản chi phí tương ứng mà nó có liên quan đến cách tạo ra được nguồn doanh thu đó. Số chi phí lúc này cần phải tương ứng với doanh thu, và nó sẽ gồm tất cả các chi phí trong kỳ tạo ra toàn bộ doanh thu và căn cứ theo chi phí của các kỳ trước hoặc là chi phí phải trả lúc đó nhưng cũng phải liên quan đến doanh thu của toàn bộ kỳ đó.
– Chi phí ở đây sẽ tương ứng với khoản doanh thu bao gồm tất cả các loại các khoản chi phí sau đây:
+ Tất cả chi phí sử dụng trong kỳ tạo ra doanh thu, và đó là các khoản chi phí đã phát sinh thực tế ở trong kỳ và chắc chắn cũng phải liên quan đến việc tạo ra doanh thu của toàn bộ cả kỳ đó.
+ Tất cả các chi phí của kỳ trước đó hoặc là toàn bộ chi phí bắt buộc cần phải trả nhưng cũng chắc chắn cũng cần phải liên quan đến doanh thu của toàn bộ kỳ đó.
Vì vậy, ta nhận thấy rằng, tất cả các khoản chi phí sẽ được ghi nhận ở trong kỳ là toàn bộ của các khoản chi phí và tất cả đều liên quan đến việc tạo ra được doanh thu và toàn bộ thu nhập của cả kỳ đó mà không phụ thuộc bất kỳ khoản chi phí đó là khoản được chi ra vào trong kì nào.
Và quy định hạch toán phù hợp giữa cả khoản doanh thu và khoản chi phí nhằm mục đích chính đó chính là có thể nhận định, xác định và đánh giá được đúng, chính xác, logic kết quả kinh doanh của từng thời kỳ của kế toán để từ đó sẽ có thể giúp cho các chủ thể là những nhà quản trị có được những quyết định kinh doanh đúng đắn và hiệu quả mang lại hiệu suất cũng như hiệu quả cao trong công việc.
Nội dung của nguyên tắc trọng yếu
Nội dung của nguyên tắc trọng yếu cũng đã chỉ rõ là kế toán cần phải thu thập, xử lý tài liệu cũng như cung cấp đầy đủ những thông tin có tính chất trọng yếu. Còn những thông tin không mang tính chất trọng yếu đương nhiên sẽ có ít có tác dụng hoặc có ảnh hưởng không đáng kể tới quyết định của người sử dụng thì có thể bỏ qua hoặc được tập hợp vào những khoản mục có cùng tính chất, chức năng hoặc bản chát của công việc.
Thông tin trọng yếu ở đây là những thông tin nếu làm sai hoặc thiếu có thể gây ra những hiểu lầm đáng kể cũng như sai sót nghiêm trọng trong quá trình làm báo cáo tài chính , gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyết định kinh tế của người sử dụng thông tin. Tính trọng yếu của thông tin được xem xét trên cả 2 phương diện định lượng và cả định tính, nó phụ thuộc vào độ lớn và tính chất thông tin hoặc các sai sót kế toán được đánh giá trong từng hoàn cảnh cụ thể.
Khi chúng ta vận dụng nguyên tắc kế toán này vào công việc lập báo cáo tài chính, kế toán thì tốt nhất nên trình bày theo những khoản mục có cùng nội dung, mục đích, bản chất công việc, bản chất kinh tế, chức năng để có thể dễ dàng tìm kiếm cũng như không phụ thuộc quá nhiều vào quy mô có thể gộp lại thành một khoản mục. Bên cạnh đó, có những khoản mục quy mô nhỏ nhưng lại có nội dung,chức năng, mục đích, bản chất kinh tế riêng biệt, mang tính trọng yếu và phải được trình bày riêng biệt trên báo cáo tài chính.
Mối liên hệ giữa nguyên tắc trọng yếu và nguyên tắc phù hợp
Trong các khoảng chừng mực nào đó, và thông qua cả những phân tích được nêu cụ thể bên trên thì chúng ta có thể nhận thấy rõ ràng rằng nguyên tắc trọng yếu có sự đối lập cùng mâu thuẫn với nguyên tắc phù hợp.
Chẳng hạn như đối với công cụ lao động là loại tư liệu lao động nhỏ không đủ tiêu chuẩn và được ghi nhận là tài sản cố định nhưng chúng lại có đặc điểm vận động tương đối giống tài sản cố định ở sự dịch chuyển dần giá trị vào chi phí hoạt động từng kì và vẫn giữ hình thái hoạt động của ban đầu.
Và theo như nguyên tắc phù hợp, tổng cộng giá trị công cụ dụng cụ được sử dụng nhiều trong niên độ kế toán cũng bắt buộc phải được kế toán phân bổ vào chi phí của từng kì đó.
Tuy nhiên nhìn chung, bởi vì giá trị công cụ của dụng cụ lao động tương đối là nhỏ nên để có thể đảm bảo tính hiệu quả, cùng với hiệu suất của kế toán có thể áp dụng nguyên tắc trọng yếu và tính là một lần giá trị của công cụ dụng cụ vào chi phí của một kỳ và điều này đương nhiên không tạo ra sự biến động lớn của kết quả hoạt động kì đó.
Ví dụ về nguyên tắc trọng yếu
Trong Báo cáo tài chính của công ty có một số khoản mục có cùng nội dung về bản chất kinh tế, chức năng, mục đích và sẽ được gộp vào một khoản mục và được giải trình, nêu lý do cụ thể, rõ ràng trong thuyết minh báo cáo tài chính. Ví dụ cụ thể như: trong phần tài sản sẽ bao gồm :Tiền mặt, tiền vốn, tiền lương, tiền gửi ngân hàng, tiền đang chuyển được gộp chung vào một khoản mục: Tiền và các khoản tương đương tiền; Nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ, hàng hóa, vật tư, hàng tồn kho, hàng gửi bán, hàng hóa kho bảo thuế…sẽ được gộp chung vào một khoản mục: Hàng tồn kho;…
